Een negatief zelfbeeld: wat is het en hoe kom je er vanaf
Een negatief zelfbeeld: wat is het en hoe kom je er vanaf
Hoe we naar onszelf kijken bepaald ons zelfbeeld. Dat kan positief of negatief zijn en ligt eraan wat we meemaken en welke gedachten we voor waarheid aannemen.
Wat is een negatief zelfbeeld en hoe kom je er vanaf
Een negatief zelfbeeld is een vaste negatieve overtuiging over jezelf wat invloed heeft op je denken, je gevoel en je gedrag. Het heeft invloed op veel gebieden van je leven en belemmert je om jezelf te kunnen zijn. Het gaat meestal niet vanzelf over en het is niet gemakkelijk om een negatief zelfbeeld positiever te maken.
Een negatief zelfbeeld draag je vaak al heel lang met je mee waardoor je er steeds sterker in bent gaan geloven en steeds meer naar gaan gedragen. Het is dus stevig verankerd in wie jij denkt dat je bent.
Maar gelukkig… er is wel wat aan te doen. Je kunt een positief zelfbeeld opbouwen. Verwacht niet dat dit in een paar weken gebeurt, nee, dit proces heeft tijd nodig. Door steeds meer inzicht te krijgen in je gedrag welke je negatieve zelfbeeld in stand houden en hiervoor in de plaats je blik te verleggen naar het positieve. Je focus dus gaan verleggen van het negatieve naar het positieve.
Jezelf beter leren kennen
Dit betekent uit je comfortzone stappen en actie te gaan ondernemen. Want alleen positief denken is niet voldoende om een positiever zelfbeeld te krijgen. Het betekent jezelf beter gaan leren kennen en ontdekken waar je negativiteit vandaan komt. Het is goed je ervan bewust te worden welke last je hebt van je negatieve zelfbeeld, maar misschien heeft het je ook wel voordelen opgeleverd. Met andere woorden: hoe gemotiveerd ben je om aan de slag te gaan met je negatieve zelfbeeld?
Wat ik vaak hoor van cliënten uit mijn praktijk is ‘dat kan ik toch niet’ of ‘hoe moet ik dan veranderen?’ Besef dan dat dit vaak samengaat met angst. De angst voor de effecten van positief denken over jezelf. De angst voor het onbekende. Belangrijk is dat je jezelf bewust wordt van deze gevoelens en emoties en ze uit te spreken.
Belangrijk bij het proces van het krijgen van een positiever zelfbeeld is dat je iemand naast je hebt staan die je hierbij begeleidt. Dat kan je partner zijn, of een vriend, vriendin, familielid of een coach. Iemand die je helpt en ondersteunt om vol te houden en jou te blijven motiveren. Daarnaast is het goed dat je je ervaringen deelt met anderen.
Wat is een zelfbeeld?
Eigenlijk zegt het woord het al: je zelfbeeld is het beeld dat je van jezelf hebt; zoals jij jezelf ziet. Wat je over jezelf ‘weet’, zoals je kenmerken, je talenten, je kwaliteiten, je capaciteiten en je eigenaardigheden. Maar ook hoe jij jezelf als persoon beoordeelt. En dit is vaak het onbewust deel. Het gaat hier namelijk niet alleen om gedachten, maar ook om je herinneringen en de beelden die je daar bij hebt. En zonder dat jij je daar van bewust bent, heeft dit invloed op wie je bent en hoe jij je gedraagt.
Je gevoel van eigenwaarde dus. En mensen met een negatief zelfbeeld komen dan steeds weer uit op een negatieve conclusie over zichzelf: ‘ik stel niets voor’, ‘ik doe er niet toe’ of ‘ik ben een mislukkeling’. Dit zijn jouw overtuigingen.
Hoe herken je een laag zelfbeeld?
Onzekerheid ligt ten grondslag aan een laag zelfbeeld. Een gebrek aan zelfvertrouwen bij alles wat je doet. Je leven wordt gekleurd door een negatieve bril: je denkt dat je iets niet goed doet of kan, waardoor je geen actie onderneemt. Jezelf kleiner maken dan dat je bent.
- Anderen zijn beter dan jijzelf
- Niet tegen kritiek kunnen
- Op zoek naar bevestiging
- Jezelf steeds vergelijken met anderen
- Last van het kritische stemmetje in je hoofd
- Bang om fouten te maken
- Eng vinden om in het middelpunt te staan
- Veel piekeren
- Moeite met keuzes maken
- ‘Nee’ zeggen vind je lastig
- Geen grenzen aangeven
- Jezelf steeds aanpassen
- Last van sombere gevoelens
Wat zijn de oorzaken van een negatief zelfbeeld?
Vaak moeten we dan terug naar ons verleden, het gezin van herkomst, onze opvoeding. Bedenk daarbij dat we het verleden niet meer kunnen veranderen. Het kan je wel helpen om inzicht te krijgen en meer begrip en geduld voor jezelf. Het kan je ook verdrietig en boos maken of zelfs wanhopig. Vaak zijn er meerdere factoren die meegespeeld hebben en is het een combinatie van wat al vast ligt in de genen en wat je later hebt aangeleerd. Ik zal er een aantal benoemen:
- Aanleg – wetenschappers gaan ervan uit dat er vrij veel vast ligt in onze genen. We hebben bij onze geboorte al een bepaalde aanleg, gevoeligheid of kwetsbaarheid.
- Het gezin van herkomst – tussen het eerste en tweede jaar van ons leven wordt ons zelfbeeld al gevormd. Weinig aandacht krijgen of genegeerd worden, veel kritiek krijgen en weinig waardering hebben grote invloed op ons zelfbeeld. Ook de (te) hoge eisen of eisen die niet passen bij onze leeftijd zijn hierop van invloed, net als een erg prestatiegerichte sfeer in het gezin of vergeleken worden met een broertje of zusje. Maar ook te beschermd opgevoed worden kan ook verkeerd uitpakken.
- Cultuur – taal (spreekwoorden), uitdrukkingen en gezegdes weerspiegelen de waarden en normen die in een bepaalde samenleving gelden. Denk bijvoorbeeld aan uitdrukkingen waarin positief over jezelf zijn vaak wordt afgekeurd: ‘over het paard getild zijn’, ‘het hoog in de bol hebben’ of ‘naast je schoenen gaan lopen’.
- School, omgeving, leeftijdsgenoten en belangrijke anderen – opgroeien in een omgeving waarin klasgenoten of leeftijdsgenoten anders zijn, kan ertoe leiden dat je je een buitenstaander of een buitenbeentje voelt, ook al wordt je niet genegeerd of buitengesloten. Of denk aan pesten, waar je een lading negatieve boodschappen over je heen krijgt.
- Overlevingsstrategie – veel mensen ontwikkelen al in hun jeugd gedrag dat bij een negatief zelfbeeld past. Ze houden zich op de achtergrond, nemen weinig initiatieven, doen van alles om maar niet afgewezen te worden. Hierdoor wordt je alleen maar bevestigd in je negatieve zelfbeeld.
Een negatief zelfbeeld heeft veel invloed op veel aspecten van je leven en kan vervelende consequenties hebben. Misschien ontloop je mensen of ga je niet voor die opleiding of baan die je zo graag wilde doen. Zijn gedachten als ‘dat kan ik toch niet’ of ‘ik ben niet goed genoeg’ die jou tegenhouden. Juist omdat je al deze dingen ontloopt, houd je het negatieve beeld in stand. Je maakt jezelf kleiner en isoleert jezelf.
Hulp bij een negatief zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld heeft dus te maken met weinig zelfvertrouwen. Wanneer je zelfvertrouwen laag is, vermijdt je kansen: je gaat nieuwe vriendschappen niet aan of kiest niet voor een nieuwe baan. Een vicieuze cirkel die jouw persoonlijke ontwikkeling in de weg staat.
Maar een negatief zelfbeeld kun je overwinnen door aan je zelfvertrouwen te werken. Door in plaats te denken in problemen, dit te doorbreken en te denken in kansen! Daar heb je moed en lef voor nodig. Het betekent uit je comfortzone stappen en actie te gaan ondernemen. Door te gaan DOEN.
De basisingrediënten die je daarvoor nodig hebt zijn:
- Authentiek zijn – eerlijk zijn tegenover jezelf, zonder maskers en kijken naar wie je écht bent en hoe het écht met je gaat. Verbinding maken met je echte zelf. Je richten op je binnenkant. Over keuzes maken vanuit de kern van wie jij bent en wat jij nodig hebt.
- Verantwoordelijkheid nemen – verantwoordelijkheid nemen voor jezelf: voor je werk, vriendschappen of het ouderschap. Geen verantwoordelijkheid voor de ander. Het gaat om jouw leven, jouw mentale en fysieke gezondheid. Jezelf serieus nemen.
- Aandacht – tijd maken voor jezelf en voelen hoe het met je gaat. Het is de basis voor het maken van keuzes die goed voor je zijn. Met aandacht voor jezelf.
- Grenzen stellen – vaak een lastig onderdeel van zelfzorg is het aangeven van je eigen grenzen. Bijvoorbeeld ‘nee’ zeggen of afstand bewaren. Het is dus aan jou om je prioriteiten te bepalen.
- Mogelijkheden zien – je kunt zoveel meer dan je denkt. Het is belangrijk dat je dit ook gaat inzien. Door ruimte te maken voor jezelf en vaker te kiezen voor jezelf
- Vertrouwen – als je altijd al gewend bent om aan de verwachtingen van anderen te voldoen, kan de angst om jezelf meer centraal te stellen groot zijn. Hiervoor is vertrouwen nodig. Vertrouwen dat dit het juiste is voor jou: beter voor jezelf zorgen. Meer in balans komen en een leuker leven leiden. Stap voor stap leren om er voor jezelf te zijn.
- Communicatie – Ruimte voor jezelf creëer je door het uit te spreken. Door aan te geven waar bij blij van wordt, wat je nodig hebt en wat men wel of niet van jou kan verwachten. Het uitspreken van je behoeften en verlangens. Hoe duidelijker je bent, des te meer vrijheid je zult ervaren om het leven te leiden dat echt bij je past.
Door veel te oefenen en een systematische aanpak kun je je zelfvertrouwen vergroten en je onzekerheid overwinnen. Een einde maken aan je negatieve zelfbeeld en de impact die het heeft op jouw leven.
Lees ook mijn blog over ‘Het blijven hangen in negatieve gevoelens en emoties’ en ontdek hoe belangrijk het uiten van je gevoelens en emoties zijn.
Als Allround coach help ik jou hierbij. Ik ben gespecialiseerd in het vergroten van je zelfvertrouwen. Ik kijk als coach verder dan de klachten en symptomen en ga opzoek naar de echte oorzaak van jouw disbalans. De aanpak is altijd persoonlijk en op jouw specifieke situatie afgestemd.
Ik werk met mensen die het aandurven om zichzelf aan te kijken en naar binnen te willen keren: durf jij het aan om jezelf aan te kijken? Om je bewust te worden wie je echt bent?
Vraag het gratis adviesgesprek aan en kijk of er een klik is. We bespreken jouw situatie en maken samen een plan om jouw negatieve zelfbeeld om te buigen naar meer positiviteit. Naar meer zelfvertrouwen. Samen gaan we de uitdaging aan. Want… als jij niet voor jezelf kiest, wie moet het dan doen?
Heb je na het lezen van dit blog vragen en wil je hierover met mij in gesprek? Onderzoeken wat ik voor jou kan betekenen? Maak dan een afspraak in mijn online agenda voor een gratis adviesgesprek. Samen bespreken we dan jouw situatie en hoe ik jou hierbij kan helpen.
Kijk ook op mijn website voor meer informatie. Jezelf centraal leren zetten begint bij kiezen voor jezelf. Wat we van jongs af aan hebben geleerd is ons aan te passen en onze omgeving prioriteit te geven boven onszelf: voldoen aan de verwachtingen van anderen en onszelf wegcijferen.
Daarom is de balans zoek. We hebben teveel gegeven en nemen te weinig.
Daarvoor is coaching nodig. Een spiegel die je laat zien wat je doet. Je bewust maken van je gedrag en vaardigheden aanleren hoe je hier beter mee om kunt gaan. Dat gaat niet vanzelf. Nee, dat gaat stapje voor stapje. Een aanpak die alle aspecten van ons dagelijks leven betreft.
Lees hier wat ik voor jou kan betekenen.
Onderneem daarom vandaag nog actie. Je bent het waard!