Vastzitten in je hoofd. Hoe kom je los van belemmerende overtuigingen
Vastgeroest in eigen gedachten. Hoe kom je los van overtuigingen
Stel je voor: je zit in een auto, maar de rem staat handmatig aan. Hoe hard je ook op het gaspedaal trapt, je komt geen meter verder. Zo voelt het soms ook als we vastzitten in onze eigen gedachten. Belemmerende overtuigingen zijn als die handrem: ze houden ons tegen om vooruit te komen, om te groeien en om te genieten van het leven. Maar hoe kom je nou van die vervelende gedachten af? In dit blog laat ik je zien hoe het is om vast te zitten in je hoofd en geef ik je praktische tips om weer in beweging te komen.
Wat zijn belemmerende overtuigingen eigenlijk?
Belemmerende overtuigingen zijn die hardnekkige gedachten over onszelf en de wereld om ons heen die ons beperken. Ze zijn vaak ontstaan in onze jeugd, door ervaringen of opmerkingen van anderen. Denk aan dingen als: “Ik ben niet goed genoeg”, “Ik maak altijd fouten” of “Anderen zijn beter dan ik”.
Deze overtuigingen voelen misschien als de waarheid, maar ze zijn vaak helemaal niet zo objectief als ze lijken. Sterker nog, de kans is groot dat onze overtuigingen vaak van geen kant kloppen, of in elk geval niet met 100% zekerheid de waarheid zijn.
Ook herkenbaar voor mijzelf. Want op het moment dat ik dit blog aan het schrijven ben, ploppen er allerlei belemmeringen op in mijn hoofd:
- De perfectionist: “Als ik iets doe, moet het perfect zijn.” Deze overtuiging kan leiden tot uitstelgedrag, omdat je bang bent om fouten te maken.
- De twijfelaar: “Anderen zijn veel beter dan ik” Deze overtuiging kan je een gevoel van machteloosheid geven en je ervan weerhouden om je situatie te veranderen.
- De criticus: “Wat zullen ze er wel niet van vinden” Deze gedachte kan ervoor zorgen dat je je terugtrekt en geen risico’s meer neemt.
Waarom zijn belemmerende overtuigingen zo lastig?
Onze hersenen zijn kampioen in het zoeken naar bevestiging voor onze overtuigingen. Als je denkt dat je niet goed genoeg bent, zul je situaties opzoeken of creëren die deze gedachte bevestigen. Dit noemen we de ‘self-fulfilling prophecy’. Het is alsof je een bril op hebt met een negatieve filter.
Een voorbeeld van zo’n gedachte is “Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.” Misschien was dat een reactie van één van jouw ouders en heb je dat geleerd. Vast met de beste bedoelingen. Maar doordat je daar zo van overtuigd bent, vind je het nu lastig om je kop boven het maaiveld uit te steken. Een presentatie geven, een eigen bedrijf beginnen of jezelf laten zien. Je vindt het allemaal maar spannend. Zo’n gedachte kan je dus flink in de weg zitten.
Als je zo vast zit in je eigen overtuiging, dan is dit volgens jou ook zo. Ik geef je nog wat meer voorbeelden:
- Streven naar perfectie: Streven naar perfectie is verbonden met de angst om te falen. Je hebt de veronderstelling als het niet perfect is dat er dan iets ergs gebeurt. Dit maakt het voor jou onmogelijk om ontspannen in het leven te staan. Je bent niet bereid om je kwetsbaar op te stellen ,want je wilt alles onder controle hebben.
- Gebrek aan eigenwaarde: Wanneer je denkt dat je niet de moeite waard bent of niet goed genoeg, ga je het gevoel van kwetsbaarheid vermijden.
- Je blijft tegen jezelf zeggen “Ik ben niet goed genoeg”: Dit kan leiden tot het vermijden van nieuwe uitdagingen, het jezelf kleiner maken in sociale situaties of het saboteren van eigen succes.
- Je vindt van jezelf “Ik moet altijd alles onder controle hebben”: Dit kan resulteren in stress, angst en moeite met het delegeren van taken.
- Vaak denk je “Ik ben het niet waard om gelukkig te zijn”: Deze overtuiging kan leiden tot een negatieve kijk op het leven en het saboteren van positieve ervaringen.
- Jouw zorgzaamheid : “Ik moet altijd voor iedereen zorgen.” Dit kan leiden tot een gevoel van uitgeput zijn en het negeren van eigen behoeften.
- Je denkt vaak “Anderen zijn beter dan ik”: Dit kan leiden tot gevoelens van minderwaardigheid en het vergelijken van jezelf constant met anderen.
Gedachtes als “Ik zal nooit een promotie krijgen”, “Ik ben niet geschikt voor deze baan”. Of in relaties: “Ik ben niet goed genoeg voor hem/haar”, “Ik zal altijd alleen zijn” of in sociale situaties: “Ik ben te verlegen om met mensen te praten”, “Niemand vindt me interessant”. En niet te vergeten overtuigingen rondom uiterlijk: “Ik ben niet lang genoeg/spierbundel genoeg/mooi genoeg”. Deze overtuiging kan leiden tot een negatief zelfbeeld en eetstoornissen.
Trek je belemmerende overtuigingen in twijfel
Het eerste wat je kunt doen is je overtuigingen in twijfel trekken en jezelf kritische vragen stellen, voordat je het als waarheid aanneemt. Even wat voorbeelden:
- ‘Wie vindt mij nu leuk?” – Och, eigenlijk heb ik best veel vrienden en genoeg leuke mensen om me heen, dus ongetwijfeld vinden mensen mij best een leuk mens “.
- “Dat gaat mij toch nooit lukken” – Ik heb het nog nooit geprobeerd, dus ik weet niet of het gaat lukken, maar ik geef het een kans. En als het niet lukt is het ook geen ramp.
- “Ik heb ook helemaal niks voor elkaar gekregen vandaag” – Ik had waarschijnlijk m’n dag niet vandaag, dus het is logisch dat ik niet mijn hele to-do-list heb afgewerkt. Maar ik heb wel een collega geholpen, boodschappen gedaan na het werk en ook nog gekookt. Morgen weer een dag.
Vastgeroest in je eigen gedachten
Renate vertelde: Ik heb al jong mijn zelfstandigheid ontwikkeld. Het is een van mijn kwaliteiten, maar mijn valkuil was dat ik geen steun zocht op momenten dat ik het nodig had. Ik dacht dan dat ik een last was voor de ander. Met als gevolg dat ik te veel alles alleen wilde oplossen en te veel van mezelf vroeg. Ik moest alles zelf kunnen doen.
Renate realiseerde zich dat haar gedachte ‘ik ben een ander tot last’ haar belemmerde om hulp te vragen, waardoor ze teveel van haarzelf vroeg en overbelast raakte.
Denk eens terug aan een situatie waarin je last had van een belemmerende overtuiging. Ik geef je een voorbeeld:
Gebeurtenis: Je komt de buurman tegen op straat. Je zegt ‘hallo’, maar hij groet niet terug.
Gedachten: Hij vindt mij vast niet aardig.
Gevoel: Je voelt je hierdoor somber en onzeker.
Gedrag: Je zegt niets meer en loopt gauw veder.
Gevolg: Je groet hem de volgende keer niet meer en ontloopt hem.
Hoe kom je los van belemmerende overtuigingen?
De eerste stap is bewustwording. Als je weet dat een bepaalde gedachte je in de weg zit, wat kun je dan doen om dat stemmetje in je hoofd weerstand te bieden? In 6 stappen laat ik je zien hoe je los komt van die belemmerende overtuigingen:
- Waarnemen in plaats van oordelen – Wat gebeurt er feitelijk? Onze overtuigingen zijn zo sterk dat de overtuiging en niet de situatie meestal de dominante kleur geeft aan onze beleving/interpretatie. Stap één is daarom om je beleving te vertalen naar feiten. Wat is er feitelijk gebeurd?
- Zelfreflectie – Wat is het effect op mij? Om verbetering aan te brengen is het van belang je bewust te worden van het effect van de situatie op jou. Wat denk je? Wat voel je? Hoe reageer je? Met deze bewustwording worden effecten zichtbaar en pas als iets zichtbaar is kun je het veranderen.
- Proactieve houding – Van slachtoffer naar schepper – De volgende stap is om je zelfbewustzijn te gebruiken je los te maken van het effect op jou. Je bént niet je negatieve gedachte, je bént niet je angst. Het zijn slechts effecten en de keuze of je er al dan niet op reageert is aan jou.
- Positief gevoel – Motivatie voor actie – Als je in de vorige stap besluit niet te reageren op van alles en nog wat, maar zelf verantwoordelijkheid te nemen voor je antwoord, zul je zien dat dit veel positieve energie vrij maakt. Dit zet je letterlijk en figuurlijk in beweging in de goede richting.
- Reactie – Beweging in de juiste richting – Vanuit de positieve overtuiging en kracht maak je keuzes en zet je stappen die je dichter bij je doel brengen. Let op: niemand zegt dat dit makkelijk is. Het zal je wel veel meer voldoening geven, zeker op de lange termijn.
- De bevestiging – ik kan bepalen hoe ik met zaken omga – Hoe meer je hier mee werkt, hoe meer je wordt bevestigd in het gegeven dat het niet de situaties zijn, maar jouw verhouding tot deze situaties die je ervaring vormen. Situaties kun je vaak niet veranderen, wel hoe jij reageert. Oefen in je transformatie van slachtoffer naar schepper en je zult ervaren dat je meer en meer in staat bent de situaties te scheppen zoals jij ze wilt.
(Bron: Coachcenter.nl)
Belangrijk: Ga vooral vaak tegen je belemmerende overtuigingen in en blijf iedere dag oefenen.
Laat je bewustzijn groeien
Als je wat vaker de tijd neemt voor jezelf en je naar binnen keert, groeit je bewustzijn. Je wordt je ook wat meer bewust van je overtuigingen. Vaak hebben deze overtuigingen je vroeger geholpen, maar nu niet meer. Hierdoor maak je vaak onbewust keuzes vanuit eerdere kinderervaringen, ook wel blauwe plekken genoemd, in plaats van vanuit het hier en nu of je verlangens.
Het waren ook mijn overtuigingen die mij destijds tegenhielden voor mezelf te beginnen. Voordat ik mijn eigen coachpraktijk begon, heb ik lange tijd gedacht dat ondernemer zijn niet iets was voor mij. De stemmetjes in mijn hoofd die zeiden ‘dat kun jij toch niet…’ ‘wie denk jij dat je bent dat je dit kunt’, maar ook ‘twaalf ambachten, dertien ongelukken’. Ze hebben mij gevormd en hielden mij tegen om dat te doen waar mijn hart ligt en waar ik goed in ben.
Gelukkig waren er ook veel lieve mensen om mij heen die wel vertrouwen in mij hadden en mij lieten zien waar mijn kwaliteiten lagen. Ik durfde steeds meer te luisteren naar hun adviezen en besefte dat het mijn eigen gedachten waren die mij belemmerden. Had lef en moed nodig om uit mijn comfortzone te stappen en datgene te gaan doen waar mijn hart lag, ondanks dat ik het super spannend vond. Het is zo belangrijk dat je zelf gaat ervaren dat je het echt wel kunt! En dat het spannend mág zijn. En om te merken dat je alles kunt leren, ook als je denkt dat het niet gaat lukken.
Besef dat je een keuze hebt: Laat jij je meeslepen door de belemmerende gedachte die je klein en binnen je comfortzone houdt? En dus ook afhoudt van datgene waar je hart ligt? Of durf je nieuwsgierig te zijn en ga je gewoon bekijken of je gedachte het misschien bij het verkeerde eind had. Ik ben blij dat ik de stap heb gewaagd en de keuze heb gemaakt om voor mezelf te beginnen, omdat ik nu iedere dag mag doen waar ik blij en gelukkig van wordt.
Hoe visualisaties kunnen helpen
Door situaties en overtuigingen te visualiseren, kunnen mensen beter begrijpen hoe deze gedachten hun gedrag en gevoelens beïnvloeden. Het kan ook helpen om nieuwe, positieve overtuigingen te ontwikkelen.
Een oefening:
- Kies een belemmerende overtuiging: Welke gedachte houdt jou het meest tegen?
- Visualiseer de situatie: Sluit je ogen en stel je een situatie voor waarin deze overtuiging speelt. Hoe voel je je? Wat doe je?
- Daag de overtuiging uit: Vraag jezelf af: Is deze gedachte echt waar? Heb ik bewijs voor deze overtuiging?
- Vervang de gedachte: Vervang de negatieve gedachte door een positieve affirmatie. Bijvoorbeeld: in plaats van “Ik ben niet goed genoeg” kun je zeggen “Ik ben competent en in staat om mijn doelen te bereiken”.
- Herhaal de oefening regelmatig: Hoe vaker je deze oefening doet, hoe sterker de nieuwe, positieve overtuiging zal worden.
Belemmerende overtuigingen herkennen
Door de jaren heen heb ik veel overtuigingen gehoord van cliënten die hiermee worstelen en heb deze verzameld. Hieronder een lijst van belemmerende overtuigingen (niet helpende gedachte) en een versterkende overtuiging (helpende gedachte).
Herken je ze? Bedenk dan of jij je laat meeslepen door de niet-helpende gedachte die jou in je comfortzone houdt of dat je verder kijkt en bedenkt dat je het misschien bij het verkeerde eind had. Besef dat jij een keuze hebt!
Niet-helpende gedachte:
- Ik kan geen ‘nee’ zeggen
- Ik mag een fouten maken
- Ik mag er niet zijn
- Ik ben niet goed genoeg
- Anderen begrijpen mij niet
- Ik ben niet belangrijk
- Ik moet me aanpassen aan anderen
- Ik heb geen controle
- Alleen red ik het niet
- Ik doe er niet toe
- Ik sta er alleen voor
- Ik mag de controle niet verliezen
- Ik moet aardig zijn
- Ik mag niet falen
- Anderen zijn teleurgesteld in mij
- Ik ben machteloos
- Ik sta er alleen voor
- Ik zie de toekomst somber in
- Het kan altijd fout gaan
Helpende gedachte
- Ik ben goed zoals ik ben
- Ik ben waardevol om wie ik ben
- Ik maak fouten, dus ik leer
- Ik zie kansen en maak er het beste van
- Ik vertrouw op mijn intuïtie
- Ik hou van mijzelf
- Ik ben trots op mezelf en mijn kwaliteiten
- Ik heb vertrouwen in mijzelf en mijn talenten
- Ik ben eerlijk en oprecht
- Ik mag ontspannen en plezier hebben
- Ik gebruik al mijn ervaringen om te groeien
- Ik zie het goede in mijzelf en anderen
- Ik zie de toekomst met vertrouwen tegemoet
- Ik heb grote verwachtingen van mijn toekomst
- Ik ben capabel, ik weet genoeg
Neem de verantwoordelijkheid over je eigen leven
Verantwoordelijkheid nemen betekent je eigen verhaal schrijven. Wat je overkomt, bepaalt niet hoe je je voelt. Dat doe je zelf. Door inzicht te krijgen in je eigen reacties, kun je kiezen hoe je op situaties reageert. Het leven is niet wat je overkomt, maar hoe je erop reageert.
Wil je minder last hebben van wat je overkomt? Neem dan de regie over je eigen leven. Verantwoordelijkheid nemen betekent dat jij bepaalt hoe je op gebeurtenissen reageert. Net als een acteur die een rol speelt, kun jij kiezen hoe je je voelt en hoe je handelt.
Het is alsof je een bril opzet: die bril bepaalt hoe je de wereld ziet. Door je ‘bril’ aan te passen, kun je dezelfde situatie heel anders ervaren. Stel je voor: je wordt gepasseerd voor een promotie. Je kunt boos worden, je terugtrekken of juist gemotiveerd raken om te werken aan die vaardigheden die nodig zijn voor een promotie. De keuze is aan jou. Door naar binnen te kijken en te begrijpen waarom je op een bepaalde manier reageert, kun je deze keuze bewuster maken.
Focus op persoonlijke groei
Persoonlijke groei begint bij het nemen van verantwoordelijkheid. In plaats van slachtoffer te zijn van omstandigheden, kun je de regie over je eigen leven nemen. Door je eigen reacties te onderzoeken, leer je jezelf beter kennen en kun je patronen doorbreken die je niet meer dienen. Het is een reis van zelfontdekking, waarbij je leert omgaan met uitdagingen op een manier die bij jou past. Het leven wordt niet altijd makkelijker, maar je leert wel om er op een gezondere manier mee om te gaan.
Conclusie
Belemmerende overtuigingen kunnen ons leven behoorlijk beïnvloeden, maar het goede nieuws is dat we ze kunnen veranderen. Door bewust te worden van onze gedachten en stil te staan bij onze gevoelens en door actief te werken aan het ontwikkelen van een positiever zelfbeeld, kunnen we weer in beweging komen en genieten van een gelukkiger leven.
Ben jij ook klaar om je oude overtuigingen los te laten en je volledige potentieel te bereiken? En wil je hier hulp bij van een professioneel coach? Neem dan contact met me op voor een vrijblijvend gesprek. Samen kunnen we werken aan een toekomst waarin jij de verantwoordelijkheid over je eigen leven hebt!
Heb je na het lezen van dit blog vragen en wil je hierover met mij in gesprek? Onderzoeken wat ik voor jou kan betekenen? Maak dan een afspraak in mijn online agenda voor een gratis adviesgesprek. Samen bespreken we dan jouw situatie en hoe ik jou hierbij kan helpen.
Kijk ook op mijn website voor meer informatie. Jezelf centraal leren zetten begint bij kiezen voor jezelf. Wat we van jongs af aan hebben geleerd is ons aan te passen en onze omgeving prioriteit te geven boven onszelf: voldoen aan de verwachtingen van anderen en onszelf wegcijferen.
Daarom is de balans zoek. We hebben teveel gegeven en nemen te weinig.
Daarvoor is coaching nodig. Een spiegel die je laat zien wat je doet. Je bewust maken van je gedrag en vaardigheden aanleren hoe je hier beter mee om kunt gaan. Dat gaat niet vanzelf. Nee, dat gaat stapje voor stapje. Een aanpak die alle aspecten van ons dagelijks leven betreft.
Lees hier wat ik voor jou kan betekenen.
Onderneem daarom vandaag nog actie. Je bent het waard!