Assertief zijn. Wat is het eigenlijk?

Ben je dan flitsend? En sta je dan vrij in het leven? Eerlijk gezegd denk ik dat er maar weinig mensen zijn die zo in het leven staan. Ikzelf in ieder geval niet. Voor mij is zelfvertrouwen meer een vastberadenheid, een gevoel van ‘weten dat je het kunt’. Het gaat  dus om het vertrouwen in je eigen kunnen. De bereidheid stappen te zetten naar waardevolle doelen, ook al ben je bang en is de uitkomst onzeker.

Een voorbeeld:

Harm, een man die gewoonlijk nogal op zichzelf is, werkte samen met een aantal collega’s aan een project. Harm had sterke ideeën over een onderdeel van het project waar hij mee bezig was, maar hij houdt niet van aandacht en is vaak bang om zijn mening te geven, dus houd hij zich vaak stil. Maar nadat hij zichzelf eraan herinnerd hoe belangrijk zijn idee voor hem was en hoe dit het project ten goede zou komen, vertelde hij tijdens een vergadering wat hij kwijt wilde, ook als was het met klamme handen. Hij wachtte niet totdat zijn zenuwen volledig waren weggezakt, want dan had hij misschien helemaal het woord niet kunnen voeren. In plaats daarvan putte hij moed uit zijn eigen overtuigingen en ondernam hij actie. Zelfvertrouwen is deels moed, deels capaciteit, gemengd met een gezonde dosis zelfcompassie. Zelfvertrouwen is niet iets wat je alle dagen op elk moment nodig hebt. Verwacht ook niet dat je morgen ineens over een enorme zelfverzekerdheid beschikt. Zelfvertrouwen is wel het vertrouwen hebben om stappen te durven zetten die overeenkomen met je waarden.

Arrogantie

Tijdens een van mijn gesprekken met een client hebben we het over zelfvertrouwen. Ze geeft aan dat het bij haar overkomt alsof ze alleen maar met zichzelf bezig is en dat ze vooral anderen niet wil kwetsen, niet onbeschoft wil zijn door ruimte in te nemen. Ik leg haar uit dat zelfvertrouwen absoluut niet hetzelfde is als arrogantie (of narcisme). Juist Zelfvertrouwen krijg je niet door vallen te voorkomen, maar juist door op te staan na de val. als je zelfvertrouwen hebt ben je vaak minder met jezelf bezig. Je maakt je minder zorgen over hoe je overkomt en dus kun je meer aandacht geven aan de mensen om je heen. Het gaat erom dat je goed geaard bent in wie je werkelijk bent: minder zorgen en twijfel aan jezelf.

Zelfvertrouwen betekent ook niet dat je nooit meer zult falen. Juist door nieuwe dingen te blijven proberen, ga je echt begrijpen hoe fouten en mislukkingen je laten groeien. Leer je accepteren dat falen bij het leven hoort. Het hoeft niet honderd procent perfect te zijn voor je iets onderneemt.

Tips voor meer zelfvertrouwen

Onlangs las ik een artikel, waarbij een aantal tips werden genoemd. Deze wil ik met je delen. Laat ze eens op je inwerken en ‘voel’ eens wat de tips met je doen. Het is een eerste stap van bewustwording: je voelt je sterker en zelfverzekerder door deze tips.

1. Noteer je successen

Maak eens lijstjes van dingen die gelukt zijn, in plaats van de zaken die je nog moet doen. Al die to-do-lijstjes zijn funest voor het zelfvertrouwen. Het is veel beter om successen bij te houden. Meer zelfvertrouwen cultiveren is ook een kwestie van je richten op de positieve zaken in het leven.

2. Stel uitdagende, maar realistische doelen

Probeer niet alles te kunnen. Als je eisen te hoog zijn, kan je je zich steeds een mislukkeling voelen. Zorg dat je geniet van de dingen die je kunt. Maar probeer ook af en toe iets te doen dat nét te moeilijk voor je is. Hoe meer ervaring met het slagen in uitdagingen, hoe meer zelfvertrouwen je opbouwt. En hoe gelukkiger je wordt.

3. Ken je positieve eigenschappen

Schrijf al het goede van jezelf eens op een lijstje. Wees niet te bescheiden, dit is een mooie gelegenheid om jezelf op de borst te kloppen! Gebruik termen als ‘ik ben’ en ‘ik heb’. Draag die lijst bij je, bekijk haar van tijd tot tijd en vul haar geregeld aan.

4. Kijk constructief naar kritiek

Kritiek hoort bij het leven. Sta altijd open voor kritiek van anderen, maar weet dat die kritiek een specifieke mening van iemand is. Die kan je afwijzen of accepteren. Jij bepaalt welke kritiek voor je belangrijk is, en welke niet.

5. Ga om met succesvolle mensen

Mensen met weinig zelfvertrouwen voelen zich vaak bedreigd door succesvolle personen. Ze gaan veel liever om met mensen die het minder goed doen dan zijzelf. Terwijl jij juist van succesvolle mensen kunt leren. Succes trekt succes aan, net zoals negativiteit meer negativiteit aantrekt. Ga om met mensen die je bewondert en je wordt gestimuleerd om zelf succes tot stand te brengen en meer zelfvertrouwen te ontwikkelen.

6. Tijd voor jezelf geeft meer zelfvertrouwen

Doe gewoon die cursus Italiaans, ga lekker zwemmen, of ga wijnproeven. Maak tijd en ontspan! Als je goed voor jezelf zorgt, erken je dat je behoeften net zo belangrijk zijn als die van anderen. Daarmee vergroot je je eigenwaarde en cultiveer je meer zelfvertrouwen.

7. Verlaag je eisen een beetje

Als je op feestjes bijvoorbeeld lastig contact legt met vreemden, verwacht dan niet dat je een ‘leuk, spontaan gesprek’ gaat voeren. Bepaal vooraf dat een simpel gesprekje, desnoods over het weer, met één iemand voldoende is. Wees tevreden als je dat gedaan heeft en beloon jezelf.

8. Accepteer complimenten

‘Wat heb je dat mooi gemaakt.’ ‘Valt wel mee hoor, je had de kunstwerken van mijn medecursisten moeten zien!’ Complimenten zijn bedoeld om je zelfrespect te vergroten. Neem ze dus aan, bedank de gever en deel zelf ook complimenten uit. Het voelt goed om hardop uw waardering voor anderen uit te spreken, en je krijgt er waardering voor terug. Zorg wel dat de complimenten oprecht zijn en overdrijf niet.

9. Laat onzekerheid toe

Mensen met een negatief zelfbeeld trekken nogal eens overhaaste conclusies. Dat ze blijkbaar niet zo leuk zijn, omdat ze pas op het laatste moment worden uitgenodigd voor een feestje. Bij gebrek aan bewijs voor – of tegen – die stelling, moet je de onzekerheid gewoon toelaten. Concludeer dat er geen specifieke verklaring is, of dat je gewoon moet wachten tot de ware betekenis naar boven komt. Investeer in persoonlijke groei

10. Investeren in je persoonlijke ontwikkeling is belangrijk

‘Lees boeken over persoonlijke groei. Schrijf je in voor een cursus assertiviteit, zelfrespect, stressmanagement, zelfbeheersing, timemanagement of communicatievaardigheden. Zoek een goede coach. Coaching is een van de meest effectieve manieren om te werken aan jezelf.

10. Denk positiever

Programmeer je gedachten opnieuw. Herken negatieve ideeën en daag ze uit: is er bewijs voor deze gedachte? Maak ik dingen erger dan ze zijn? Heb ik iets aan deze gedachte? Zet er vervolgens positieve gedachten voor in de plaats om meer zelfvertrouwen te cultiveren. Dus niet: ‘Ik heb die presentatie volledig verpest en sta voor gek’ maar ‘Oké, het ging niet denderend, maar iedereen vindt het lastig om voor een groep te spreken. Hoe vaker ik dit doe, hoe beter het zal gaan.’ Let op je lichaamstaal Afhangende schouders, het vermijden van oogcontact en een gesloten houding zijn tekenen van onzekerheid. Wil je een zelfverzekerde uitstraling? Ga dan rechtop zitten, doe de schouders naar achteren, maak oogcontact en lach met het hele gezicht.

12. Wees assertief

Assertiviteit vergroot de kans op succes in elke menselijke interactie. Wees duidelijk en eerlijk en als je kritiek geeft, bekritiseer dan iemands gedrag, niet zijn persoonlijkheid.

13. Vergelijk jezelf niet steeds met anderen

Negatieve vergelijking is een van de acht denkfouten van mensen met weinig zelfvertrouwen. Zeg meteen ‘stop’ als je vergelijkt en vervang die negatieve gedachte door iets positiefs dat los staat van de situatie. Bijvoorbeeld: lekker weer vandaag. Als je jezelf tóch vergelijkt met een ander, laat je dan door diegene inspireren.

14. Denk niet zwart-wit

‘Als ik niet grappig ben, ben ik saai.’ Zwart-wit denken vormt vaak de basis voor perfectionisme. Óf je doet het helemaal goed, óf je bent een mislukkeling. Het is een onrealistische manier van denken. Niemand is honderd procent aantrekkelijk of totaal lelijk, compleet briljant of volkomen dom. Wees bewust van de zwart-wit denkfout, en sta haar niet langer toe. (Bron: Psychologie Magazine)

Valkuil van zelfvertrouwen

Een valkuil van zelfvertrouwen is dat je jezelf gaat veroordelen als je het niét hebt. Dat is onterecht én niet helpend. Je herkent misschien wel dat je soms boos op jezelf kunt zijn omdat je je ergens zorgen over maakt: ‘dat is toch niks bijzonders, dat moet je gewoon kunnen hoor!’ Als je op zo’n manier tegen jezelf praat, dan geeft dat niet meer zelfvertrouwen, maar gebeurt vaak het tegenovergestelde. Durf toe te geven aan jezelf dat je iets spannend of vervelend vindt. Dan ben je oprechter naar jezelf en dat is goed voor je zelfvertrouwen.

Wat is assertiviteit?

Wat is assertief zijn, of een assertieve houding hebben? Ik geef je hier vier belangrijke punten:

• Je komt voor jezelf op door vriendelijk, maar duidelijk te zeggen wat je wel en niet wilt
• Je maakt je eigen keuzes
• Je durft jezelf te zijn en kwetsbaarheid te tonen
• Je gaat conflicten niet uit de weg, maar zoekt ze ook niet perse op

De betekenis van assertiviteit: op een tactvolle wijze opkomen voor je wensen, je mening of belangen. Assertiviteit = communicatieve vaardigheden + zelfvertrouwen. Het één kan niet zonder de ander. Assertief zijn betekent dat je:

• Je grenzen durft te stellen en deze aan te geven
• Nee durft te zeggen als je iets niet wilt
• feedback en complimenten durft te geven én deze kan ontvangen.

Heb je behoefte aan een professioneel sparringpartner en kun je hulp gebruiken om je vaardigeden te ontwikkelen, je zelfkennis te vergroten en te werken aan je persoonlijke ontwikkeling? Je bent van harte welkom. Neem contact op voor meer informatie of plan hier zelf een gratis adviesgesprek.

Hartelijke groet,

Marijke