Zit je vast in negatieve gedachten?
Zit je vast in negatieve gedachten?
Herken je dat? Dat wanneer je boos bent er gedachten door je hoofd gaan als: ‘dit pik ik niet!’ of ‘ik zal diegene wel eens de waarheid zeggen’? Of wanneer je ergens tegenop ziet (=angst) je al snel denkt ‘wat als het niet goed gaat…’. Zit je vast in negatieve gedachten?
Gedachten hebben invloed op hoe je je voelt
Je denken wordt dus beïnvloed door je emoties. De gedachten die de angst oproepen kunnen tot paniek leiden. Je bent je vaak niet bewust van je gedachten: het denken verloopt min of meer vanzelf. Gedachten hebben invloed op hoe je je voelt en je gevoelens hebben weer invloed op je gedrag. En dit gedrag leidt weer tot nieuwe gedachten en gevoelens. En zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Maar hoe doorbreek je nou die negatieve cirkel van gedachten?
De invloed van gedachten op gevoelens
De invloed van gedachten op gevoelens werkt twee kanten op: het zorgt voor nare gevoelens of voor plezierige gevoelens. Maar dit gaat razendsnel en je hebt vaak niet in de gaten dat je gedachten hebt die je bijvoorbeeld boos of verdrietig maken. Je denkt dat jouw gedachten kloppen met wat er gebeurt of dat je gevoelens een eigen leven leiden.
Positieve, liefdevolle en dankbare gedachten leiden tot een positief, hoopvol en dankbaar gevoel.
Negatieve, pessimistische, zorgelijke en ontevreden gedachten kunnen leiden tot een angstig, kwaad en ontevreden gevoel. Het leven lijkt zwaar en het voelt alsof iedereen je tegenwerkt. Dit gevoel werkt stress en een minderwaardigheidsgevoel in de hand wat weer effect heeft op je gezondheid.
Een van de methodieken die ik gebruik in mijn coachtrajecten is RET (Rationele Emotieve Theorie). RET maakt onderscheidt in adequate en inadequate gevoelens en in irrationele en rationele gedachten.
Irrationele gedachten zorgen voor inadequate gevoelens. Ze hebben drie kenmerken:
1. Er is sprake van een ‘moeten’
Anderen moeten je eerlijke behandelen. Je wens wordt een eis. Je wilt graag gewaardeerd worden op je werk. Dit verlangen vertaal je in dat je alles perfect moet doen. Het ‘moeten’ kan betrekking hebben op jezelf, op anderen en op het leven in het algemeen:
- Ik moet mijn best doen
- Ik moet een goede moeder/vader zijn
- Ik moet me beheersen
- Anderen moeten mij aardig vinden
- Anderen moeten mij helpen
- Het leven moet rechtvaardig zijn
2. Er is sprake van rampdenken
Bij rampdenken maak je van teleurstellende ervaringen en tegenslag een ramp in gedachten. Woorden die gebruikt worden zijn ‘vreselijk’ en ‘afschuwelijk’. Ze leiden tot angstgevoelens:
- Dit is vreselijk
- Ik kan dit niet aan
- Dit komt nooit meer goed
- Ik kan er niet tegen
3. Er is sprake van zelfveroordeling
Inadequate gevoelens hangen ook samen met de neiging jezelf te veroordelen of jezelf minderwaardig te maken. Het maakt dat jij je somber en wanhopig kunt voelen. Of denken dat iemand waardeloos is omdat hij niet eerlijk is:
- Niemand ziet mij
- Niemand wil mij
- Ik ben niet goed genoeg
- Ik ben niet de moete waard
- Ik heb niets te zeggen
- Hij is waardeloos, je hebt niets aan hem
- Zij is egoïstisch
Gelukkig is het mogelijk om je gedachten te stoppen en te veranderen. Dit lijkt in het begin wat geforceerd en dat komt omdat je denkt dat jouw gedachten de werkelijkheid zijn. Je kunt dus je manier van denken beïnvloeden.
Hoe kun je deze negatieve gedachten stoppen?
Door negatieve gedachten worden emoties versterkt en in stand gehouden. En door deze gedachten te geloven, betaal je een hoge prijs: je creëert voor jezelf een onveilige wereld en je ziet jezelf niet zoals je echt bent.
Belangrijk dus dat je leert zien dat deze gedachten meestal niet waar zijn. En dat kan door jouw gedachten te onderzoeken. Door je emoties te doorvoelen. Dit is een onderdeel van mijn coachtraject waar we onderzoeken welke gedachten jouw angst, boosheid, machteloosheid of schaamte veroorzaken. Denk aan gedachten als:
- ‘Het komt niet goed’
- ‘Wat zullen ze wel niet zeggen?’
- ‘Ik heb weer gefaald’
- ‘het wordt nooit wat met mij’
Gedachten die leiden tot zelfkritiek en zelfveroordeling ontstaan vaak doordat je gedrag van anderen of onaangename gebeurtenissen op jezelf betrekt:
- ‘Ze negeerde mij omdat ik haart teleurstelde’
- ‘het was stom van me dat ik daar niet aan gedacht heb’
- ‘ik moet alles goed doen’
De invloed van gedachten op je emoties
Zie je hoe groot de invloed is van gedachten op je emoties? Merk het op, maar wees niet boos op jezelf. Het zijn maar gedachten. Laat ze gaan. Je bent niet je gedachten. Leer om op meerdere manieren te kijken naar de dingen die je overkomen. Je doet jezelf enorm te kort wanneer je vast zit in zelfkritiek.
Rationele gedachten hebben ook drie kenmerken:
- Ze zijn realistisch
- Ze zijn relativerend
- Ze zijn gebaseerd op (zelf)acceptatie
Rationele denkers gaan uit van de situatie zoals die is. Je accepteert dat je leven anders kan lopen dan je graag zou willen. Voor jezelf, maar ook voor anderen en voor het leven in het algemeen.
Als je rationeel denkt probeer je de dingen in de juiste verhouding te zien. Je maakt tegenslagen niet erger dan ze zijn. Daar kun je verdrietig en teleurgesteld over zijn, wat een normale emotionele reactie is. Maar je maakt het niet groter. Door onderscheid te maken tussen wie je bent en wat je doet, ben je in staat jezelf en anderen te accepteren als basishouding. Iets stoms doen is van een andere orde dan iemand of jezelf stom vinden.
- Sluiten je gedachten aan bij de feiten, zoals ze zijn? (realistisch)
- Wat kan er gebeuren en hoe erg is dat? (relativeren)
- Accepteer ik mezelf of de ander als persoon?
Bewustwording van gedachten door zelfkennis
Je kunt dus leren je denkpatroon te veranderen, door je bewust te worden van jouw belemmerende en negatieve manier van denken. Daar is zelfkennis voor nodig: de bereidheid om jezelf beter te leren kennen. Best confronterend, omdat het beeld dat je van jezelf hebt misschien niet klopt. Daarvoor kan een coachtraject helpend zijn.
Zelfkennis is het inzicht in jouw mogelijkheden en onmogelijkheden. Zelfkennis begint bij jezelf en is de basis voor persoonlijke ontwikkeling. Je leert jezelf kennen en bent beter in staat om richting te geven aan je leven. Het maakt je veerkrachtig waardoor je het vermogen hebt om moeilijke situaties het hoofd te bieden en stress te voorkomen.
Liefs,
Marijke
Heb je na het lezen van dit blog vragen en wil je hierover met mij in gesprek? Onderzoeken wat ik voor jou kan betekenen? Maak dan een afspraak in mijn online agenda voor een gratis adviesgesprek. Samen bespreken we dan jouw situatie en hoe ik jou hierbij kan helpen.
Kijk ook op mijn website voor meer informatie. Jezelf centraal leren zetten begint bij kiezen voor jezelf. Wat we van jongs af aan hebben geleerd is ons aan te passen en onze omgeving prioriteit te geven boven onszelf: voldoen aan de verwachtingen van anderen en onszelf wegcijferen.
Daarom is de balans zoek. We hebben teveel gegeven en nemen te weinig.
Daarvoor is coaching nodig. Een spiegel die je laat zien wat je doet. Je bewust maken van je gedrag en vaardigheden aanleren hoe je hier beter mee om kunt gaan. Dat gaat niet vanzelf. Nee, dat gaat stapje voor stapje. Een aanpak die alle aspecten van ons dagelijks leven betreft.
Lees hier wat ik voor jou kan betekenen.
Onderneem daarom vandaag nog actie. Je bent het waard!